Kısa Günlerin Ardındaki Fenomen: Dünya Neden Daha Kısa Günde Dönüyor?
Bugün, yani 9 Temmuz, gezegenimizin kayıtlı tarihindeki en kısa günü yaşama ihtimalimiz var. Bilim insanlarına göre, Dünya’nın dönüş süresi bugünkü ölçümlerde ortalamadan 1,3 ila 1,6 milisaniye daha kısa olacak. Gözle fark edilmeyen bu küçücük fark, aslında gezegenimizin fiziksel yapısındaki ciddi değişimlere işaret ediyor.
Dünya Neden Daha Kısa Günde Dönüyor?
Dünya, kendi ekseni etrafındaki dönüşünü ortalama 24 saatte, yani 86.400 saniyede tamamlar. Ancak bu sürede zaman zaman mikrosaniyelik ya da milisaniyelik sapmalar meydana gelir. Bu sapmalar, gezegenimizin iç yapısındaki değişimler, atmosferik koşullar, okyanus hareketleri ve Ay’ın çekim gücü gibi birçok faktörden etkilenir.
2020’den bu yana Uluslararası Dünya Dönüşü ve Referans Sistemleri Servisi (IERS), Dünya’nın dönüş hızında gözle görülür bir artış tespit etti. Bu artış, zamanla en kısa günlerin daha sık yaşanabileceği anlamına geliyor.
Ay’ın Rolü: Kozmik Bir El Freni
Batı Avustralya Üniversitesi’nden Dr. David Gozzard’a göre, Dünya ile Ay arasındaki yerçekimi ilişkisi bu değişimde önemli bir rol oynuyor. Ay, zaman zaman Dünya’nın dönüşünü yavaşlatan bir “el freni” görevi görebiliyor. Özellikle gelgit etkileri, Dünya’nın dönüş hızını azaltabiliyor.
Ancak Ay, ekvator düzleminden uzaklaştığında bu fren etkisi zayıflıyor ve Dünya daha hızlı dönüyor. İşte bu nedenle, bilim insanları 22 Temmuz ve 5 Ağustos tarihlerinde de benzer şekilde kısa günlerin yaşanmasını bekliyor.
Artık Saniyeler ve Hassas Zaman Takibi
Günün uzunluğundaki bu hassas değişiklikler, sadece akademik ilgi alanı değil; aynı zamanda modern teknolojiler için de kritik öneme sahip. GPS sistemleri, uydu iletişimi ve finansal işlemler gibi birçok sistem, kesin zaman ölçümlerine bağımlıdır.
Bu nedenle IERS, gerektiğinde yıllık takvime “artık saniye” ekleyerek saatlerin doğru işlemesini sağlar. En son 2016’da eklenen artık saniye, 2029’da yeniden gündeme gelebilir.
Geçmişte Günler Daha Kısa mıydı?
Evet. Bilimsel verilere göre Ay’ın çekim gücü, Dünya’nın dönüş hızını her yüzyılda yaklaşık 2 milisaniye yavaşlatıyor. Bu da milyonlarca yıl önce dinozorlar döneminde bir günün yaklaşık 23 saat sürdüğü anlamına geliyor.
